Anita Huybens (1949-2008)
Een bijzonder mens is dood – De Standaard, 6 september 2008
Peter Adriaenssens vestigt de aandacht op Anita Huybens die vandaag begraven wordt en die haar leven in het teken stelde van onder meer de strijd tegen landmijnen.
Anita Huybens, de naam zegt u waarschijnlijk niets. Ze is geen BV, kreeg nooit de titel goodwill ambassadeur, geen grote prijs voor haar inzet. Ik kende haar ook niet tot ze me vroeg eens mee te werken aan haar APOPO project. Toen ik aankwam werd ik overweldigd door het beeld van een veld vol keramieken klaprozen. Handgemaakt, rood en roze. Het idee om geld in te zamelen voor de training van ratten die landmijnen opsporen heeft zij verbonden aan onze klaprozen. Pijn, verdriet om verlies door landmijnen verbond zij aan het drama van onze soldaten in de Eerste Wereldoorlog. Maar ook aan het gewoon mooie van een bloem die aanvaardt dat het haar taak is even, heel even in het leven te verschijnen. Anita vertelde het me, wijzend naar het veld met handen verborgen in werkhandschoenen. Chemotherapie had haar huid te ver aangetast, het contact met de keramiek kon niet meer.
Een vrouw gedreven door een wereldbeeld waarin ze het slechte van mensen niet de eerste toon wou geven. Haar eigen leven, waar verlies en ook amputatie haar niet spaarden, en dat nu door kanker na kanker wist wat nabij was, dat had ze verbonden aan een wereldproject. Zij wist welke taal te spreken om mensen duidelijk te maken dat we de opdracht hebben de gruwel van amputaties en dood door landmijnen te stoppen. Veel andere kunstenaars deden inmiddels mee. In een ander project bewerkte ze kunstig stoelen die ze verkocht om Palestijnse kinderen met een circusproject even weg te halen van het geweld. Wat het kostte, een klaproos, vroeg ik. Vijftig euro, zei ze en ze voegde er meteen aan toe, ‘ach, ge hoeft niets te kopen, maar vertel het voort’. Dat heeft me zo ontroerd dat de zin in mij bleef voortleven. De grootsheid van deze vrouw, die in het leven meermaals de strijd verloor, dan hard werkte om geld voor anderen aan te brengen, en die desondanks de boodschap meegeeft dat het allerbelangrijkste is wat in je hoofd gebeurt. Vertel het, praat met de mensen opdat de waanzin stopt. Hoe meer mensen de boodschap delen, hoe meer vaccin tegen nieuw geweld. Ze is een voorbeeld dat engagement niets met jeugd te maken heeft, het is niet de leeftijd die telt.
De voorpagina van de krant zou vandaag een grote foto moeten tonen van een veld met haar klaprozen, een laatste eerbetoon aan een goed mens. Het zou tegengif zijn voor wat gaande is. In de laatste maanden nemen de voorpagina’s van steeds meer kranten de stijl over van verguisde tabloids als The Sun. Grote alarmkreten vullen het blad: ‘1 jongere op 3 pleegt geweld!’ ‘Vier kinderen vermoord!’ Ik zou niet willen wonen in het land van die voorpagina’s. Als ik er graag woon, is het om de Anita-mensen, zij die in kleine lettertjes vermeld staan. De vele mensen die we allen kennen rondom ons die zich inzetten voor tja, noem het iets kleins of groots, in ieder geval voor iets en iemand. Anita was zo’n stem in de stille massa, die zich inzette voor wat we zo ingewikkeld ‘de zin van het leven’ noemen. ‘Vertel het voort’, zei ze. Iedereen heeft een stem, niet iedereen gebruikt ze om voor anderen te spreken. Zij bleef niet bij praten, denken, ze deed ook wat ze dacht. Is dat niet echte wijsheid?
Vandaag wordt Anita Huybens begraven. Zoals haar klaprozen heeft zij aanvaard dat het zinvol is hier even te zijn, lang genoeg om verschil te maken voor slachtoffers die geen stem hebben. Help haar werk verder te zetten, zet een klaproos in je huis, en zeg het voort: nooit meer oorlogsgeweld. Bedankt Anita.